Τι ακριβώς γιορτάζουμε στις 28 Οκτωβρίου; Γιατί η 28η Οκτωβρίου αποτελεί εθνική επέτειο για τους Έλληνες και γιατί ο πόλεμος του 1940 χαρακτηρίζεται ως “έπος”; Ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τη σημασία της ημέρας αυτής μέσα από ένα μικρό χρονικό.
Το 1940 σε όλο τον κόσμο κυριαρχούσε η ιδέα του πολέμου. Η Γερμανία με ηγέτη τον Χίτλερ και σε συνεργασία με την Ιταλία και ηγέτη τον Μουσολίνι, θέλησαν να επεκτείνουν τα σύνορα των χωρών τους. Πρώτοι οι Ιταλοί είχαν την ιδέα για την κατάκτηση της χώρας μας. Προσδοκούσαν την κατάκτηση της Ελλάδας σε μικρό χρονικό διάστημα και έτσι δεν άργησαν οι προκλήσεις. Στις 15 Αυγούστου, ιταλικό υποβρύχιο τορπίλισε το ελληνικό πολεμικό πλοίο “Έλλη” στην Τήνο.
Λίγο μετά τις 3:00 τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου, ο Μουσολίνι με τηλεγράφημα στον Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά ζητά την παράδοση της χώρας. Ο Μεταξάς απαντά με το γνωστό “ΟΧΙ” το οποίο σήμανε την έναρξη του πολέμου. Στην πραγματικότητα απάντησε με τη γαλλική φράση : «Alors, c’est la guerre» (μτφ: Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμος). Την ίδια μέρα, περίπου στις 5:30 το πρωί, οι σειρήνες του πολέμου ηχούν και ο πόλεμος ξεκινά. Βομβαρδίζονται ελληνικά φυλάκια στις κορυφές της Πίνδου και Ιταλοί στρατιώτες εισβάλλουν στα ελληνικά σύνορα. Κηρύσσεται επιστράτευση και στους δρόμους επικρατεί ενθουσιασμός. Οι Έλληνες είναι αποφασισμένοι να αντισταθούν. Αυτή ακριβώς την ενθουσιώδη είσοδο στον πόλεμο είναι που γιορτάζουμε κάθε 28 Οκτωβρίου. Την άρνηση, δηλαδή, του ελληνικού λαού να υποταχθεί στον ξένο κατακτητή και την αποφασιστικότητά του να αμυνθεί και να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά του δικαιώματα. Αυτό είναι που τιμάμε την 28η Οκτωβρίου.
Ακολουθούν σκληρές μάχες και η ηρωική αντεπίθεση του ελληνικού στρατού δεν αργεί. Ελληνικά εδάφη, που βρίσκονται υπό ιταλικό έλεγχο, απελευθερώνονται και πόλεις της Αλβανίας, όπως η Κορυτσά και το Αργυρόκαστρο ,καταλαμβάνονται. Στα βουνά της Πίνδου ο βαρύς χειμώνας ταλαιπωρεί τον στρατό αλλά παρά τα κρυοπαγήματα και τις κακουχίες οι Έλληνες πολεμούν ηρωικά και κατορθώνουν το θαύμα. Την άνοιξη του 1941, οι Ιταλοί επιχειρούν ξανά επίθεση. Δεν τα καταφέρνουν και ζητούν τη βοήθεια των Γερμανών συμμάχων τους. Η Ελλάδα δέχεται γερμανική επίθεση στα βόρεια σύνορα. Στα τέλη του Απριλίου 1941 οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα και η σκληρή περίοδος της κατοχής ακολουθεί.
Στις 23 Απριλίου, ο βασιλιάς και η κυβέρνηση αναχώρησαν για την Κρήτη αφήνοντας πίσω τους ένα χάος. Πολλοί κάτοικοι της Αθήνας αναχώρησαν για πιο ασφαλή μέρη όπως η Πελοπόννησος, η Μέση Ανατολή ή η Κρήτη. Όλα τα αγαθά και ο πλούτος της χώρας χρησιμοποιούνταν για τη συντήρηση του στρατού κατοχής. Η οικονομία της χώρας παρέλυσε. Οι τροφές λιγόστευαν όλο και περισσότερο. Ο μόνος τρόπος για εύρεση τροφής ήταν η μαύρη αγορά, στην οποία έπρεπε οι άνθρωποι να πληρώσουν με χρυσές λίρες ή ανταλλάζοντας πολύτιμα αντικείμενα. Η πείνα κυριαρχούσε και στοίχισε τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους και παιδιά.
Μέσα σε αυτό το κλίμα ξεκίνησε η αντίσταση των Ελλήνων στους κατακτητές. Ο Μανόλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας, κατέβασαν την γερμανική σημαία από τον βράχο της Ακρόπολης. Δημιουργήθηκαν ακόμα και αντιστασιακές οργανώσεις με την υποστήριξη της Βρετανίας: Το Ε.Α.Μ/Ε.Λ.Α.Σ, ο Ε.Δ.Ε.Σ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) και η Ε.Κ.Κ.Α (Εθνική Και Κοινωνική Απελευθέρωσης). Πολλοί θυσιάστηκαν για να δείξουν τη διαμαρτυρία τους, όπως ο Κωνσταντίνος Κουκίδης ο οποίος πήδηξε από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης φορώντας την ελληνική σημαία. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα αντίστασης είναι ο κρυφός ραδιοφωνικός σταθμός, που μετέδιδε τα νέα του πολέμου (https://www.youtube.com/watch?v=uJCS7FQ6OyY)
Προς το τέλος Αυγούστου του 1944, οι Γερμανοί αποχώρησαν από την Ελλάδα. Η ώρα της απελευθέρωσης ήρθε στις 12 Οκτωβρίου 1944. Ο αγώνας των Ελλήνων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έμεινε στην ιστορία ως “σημείο αναφοράς” με το χαρακτηριστικό δημοσίευμα μιας αγγλικής εφημερίδας της εποχής να γράφει: “Από τώρα και στο εξής δε θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες”.
Πηγές:
https://www.akida.info/index.php/educational-material1/recent/97-28
https://www.ipaidia.gr/endiaferouses-eidiseis/28i-oktovriou-ti-giortazoume/
https://www.ipaidia.gr/endiaferouses-eidiseis/28i-oktovriou-ti-giortazoume/
https://www.youtube.com/watch?v=uJCS7FQ6OyYhttps://www.youtube.com/watch?v=uJCS7FQ6OyY